5 Vlersimi i Efikasitetit te Projektit Investiv -K5

5.Vlersimi i Efikasitetit te Projektit Investiv


Vlersimi i efikasiteti te projekteve investive ka te beje me perpunimin e te dhenave qe krijohen gjate studimit investiv (studimit te fizibilitetit) dhe shprehjen e tyre nepermjet treguesve qe e matin efikasitetin dhe efiqencen e projektit investiv.
Te interesuarit per vlersimin e efikasiteti te projektit investiv jane: InvestitoriShtetiBankatBashkinvestitoret, etj.
Ekzistojne qasje (aspekte) te ndryshme te vlersimit te efikasiteti te projekteve investive si:
1)Vlersimi i efikasiteti financiare te projektit investiv,
2)Vlersimi i efikasitetit ekonomik te projektit investiv,
3)Vlersimi i ndieshmerise se efikasitet te projektit dhe rrezikut, 
4)Vlersimi dinamik dhe statik i efikasiteti te projekti investiv.
Se cila qasje e vlersimit te efikastiet te projektit investiv do te perdoret varet drejteperdrejte nga qellimi i vleresimitmadhesia e projektit, si dhe nga subjekti i vlersimit te efikasitetit, etj.


5.1.VLERSIMI I EFIKASITETIT FINANCIAR TE PROJETKTI INVESTIV

Vlersimi i efikasitetit financiare te projektit ka per qellim qe te krijoj treguesit e efikasitetit ne te cilat investitori mbeshtetet gjate marrjes se vendimit perfundimtare lidhur me parnimin apo refuzimin e projektit te caktuar.
1)Qasja statike e vlersimit te efikasitetit te projekteve investive: Vlersimi statik i efikasitetit te projekteve investive ka te bej me llogaritjen e treguesve te efikasitetit vetem per nje vit reprezentativ me qellim qe te shihen efektet e investimeve gjate atij viti reprezentativ dhe ato te krahasohen me konkurrentet ose me mesataren e deges. Prej treguesve statik duhte permendur:
-Produktiviteti (prodhimi per puntor/fitimi per puntor - Y/P),
-Rentabiliteti (fitimi/investimet - F/I)
-Ekonomizimi (te ardhurat e pergjith./shpenzimet e pergjithshme, -AP/ShP),etj.
Dobesia themelore e treguesve statik qendron ne faktin se viti reprezentativ nuk mund te shpreh ne menyre te qarte efektet e investimit e aq me pak efektet e investimit ne periudhen e eksploatimit.Gjithashtu vlersimi ne baze te treguesve statik injoron karakteristiken kryesore te investivmeve KOHEN.
2)Qasja dinamike e vlersimit te efikasitetit te projekteve investive:
Vlersimi dinamik i efikasitetit te projekteve investive ka te bej me llogaritjen e treguesve te efikasitetit te projektit per tere periudhen e eksploatimit, dhe keta tregues llogariten duke i shfrytezuar te dhenat nga bilanci i gjendjesbilanci i suksesit dhe pasqyra e Cash Flow qe jane simuluar ne studimin investiv per tere periudhen e eksploatimit.
Prej treguesve dinamik te efikasitetit te projektit qe perdoren me se shumti jane: Vlera e tanishme neto (VTN), Afati i kthyeshmeris se investimevedhe Norma interne e rentabilitetit (ri’).
Te gjithe treguesit dinamik per vlersimin e efikasitetit bazohen ne tekniken e diskontimit e cila vlereat neto te projektit (VN, fitimin) per secilin vit gjate fazes se eksploatimit i kthen ne vleren e tanishme.
Preferenca kohore paraqet qmimin qe investitori kerkon per sakrificen e tij mbi vleren e parase dhe ajo shprehet nepermjet normes diskonte.Shprehja 1/(1+p)n  paraqet faktorin diskont qe i diskonton (i kthen ne te tanishmen) te gjitha vlerat neto te projektit gjate tere fazes se eksploatimit.
Ne kete formule e panjohur eshte shprehja (p, norma diskonte) qe percaktohen nga ana e investitorit dhe ajo shpreh qendrimin e tij ndaj efikasitetit qe kerkon prej investimit, sa me e larte qe te jete norma diskonte, kerkesa per efikasitet eshte me e madhe. Faktoret qe ndikojne ne lartesine e normes diskonte jane:
-Lartesia e normes se kamates ne tregun e kapitalit,
-Rreziku dhe pasiguria gjate investimit,
-Politika makroekonomike, etj.
Norma diskonte me se shumti percaktohet duke e marre per baze normen e kamates ne tregun e kapitalit per kredite afatgjatadhe duke e rritur ate per nje premi rreziu (rr’>2%), pra:  p = i + rr’, ku rr’ paraqet primin e rrezikut.
-VLERA E TANISHME NETO (VTN)

No comments: